معرفی برج رسکت | مسیر دسترسی + تاریخچه برج رسکت

روستای رسکت در نزدیکی شهر ساری و در استان مازندران واقع شده است. این روستا با طبیعت خیره‌کننده و فضای آرامش بخش خود، یکی از جاذبه‌های دیدنی ساری محسوب می‌شود. رسکت با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود، در کنار جنگل‌های سرسبز و کوهستان‌های زیبا قرار گرفته است.
این روستا معروف به برج رسکت است که یکی از آثار باستانی و تاریخی منطقه است. برج رسکت با قدمتی بیش از چند قرن، نمادی از تاریخ و فرهنگ این منطقه محسوب می‌شود. ساختار معماری بی‌نظیر و زیبای این برج، هنرمندان و علاقه‌مندان به معماری را مجذوب خود می‌کند. علاوه بر برج، روستای رسکت همچنین با مناظر طبیعی شگفت‌انگیز، رودخانه‌های زیبا و غنی از منابع آبی محلی، واژگونی‌های سبز و باغ‌های خرما معروف است.

معرفی برج رسکت

برج رسکت، در روستایی به همین نام قرار دارد. این برج یکی از ساختمان‌های گرد و مدور و ساخته شده از آجر است که باقیمانده‌ای از قرن پنجم هجری قمری می‌باشد و به احتمال زیاد مربوط به یکی از افراد خاندان باوندیان است. علاوه بر معماری جذاب برج رسکت، دو رشته کتیبه‌هایی به خط کوفی گلزار و پهلوی ساسانی نیز داراست که بر اهمیت آن بیشتر تاکید می‌کند.
برج لاجیم، یکی از سازه‌های برج‌های هم‌دوره با برج رسکت در استان مازندران است. این بنا نیز به خاندان باوندیان نسبت داده می‌شود. خاندان باوندیان در دوره ساسانی در این منطقه حضور داشتند و با ورود اسلام به آن تبدیل به مسلمانان شدند. آن‌ها حدود ۷۰۰ سال در مازندران سلطنت داشتند.

تاریخچه برج رسکت

قدمت این برج به خاندان باوندیان در دوره ساسانی حدود 700 سال پیش بازمیگردد.

مسیر دسترسی به برج رسکت ساری

برج رسکت در 40 متری جنوب غرب ساری واقع شده است، و برای دسترسی به آن باید از مسیر ساری شروع کرده و پس از گذر از دو راه تقاطع کیاسر و سد سلیمان، به سمت سد منحرف می شود. این مسیر به صورت کامل سازه‌های آسفالتی دارد.

آدرس برج رسکت :

برج رسکت در ۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان ساری، بخش دودانگه، روستای رسکت.

تاریخچه برج رسکت ساری

تاریخ دقیق ساخت برج رسکت مشخص نیست، اما به احتمال زیاد در سال ۴۱۳ قمری احداث شده است. در این مورد، به نظر می‌رسد کلمه “مائه” در انتهای متن کتیبه کوفی به معنای صدها خوانده می‌شود، اما اطلاعات دقیقتری درباره تاریخ باقی نمانده است. با این حال، اگر نام ماه را به طور قطع تشخیص دهیم، می‌توان نام “شوال” را پیشنهاد داد. با توجه به فاصله کمی که بین کلمه “شوال” و “مائه” باقی می‌ماند، می‌توان گفت که تاریخ ساخت برج در حدود ۴۰۰ هجری قمری است، یعنی در دوره اربعین. همچنین، شکل معماری بنا نیز با تاریخ ۳۰۰ یا ۵۰۰ هجری قمری مطابقت ندارد.
برج رسکت، در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۱۲ با شماره ثبت ۱۹۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
برج رسکت در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ مورد عملیات مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۹۶، مراحل جدیدی از مرمت از جمله تقویت گنبد، تعمیر بدنه و استحکام‌بخشی گچبری توسط تخصصی‌ها انجام شد.

تاریخ احداث برج رسکت :

سال 413 قمری

معماری برج رسکت ساری

برج رسکت در یک شیب تند کوهی سنگی ساخته شده است و همواره سوال مطرح بوده است که چگونه این بنا آجری در این شیب تند قرار دارد. با طرح این سوال، بخشی از سکوی آجری که سطح شیب را برای معماران از بین برده بود، نمایان شد. معماران با استفاده از تراشیدن سنگ‌های کوه، یک حفره سنگی را ایجاد کردند تا بتوانند سکوی آجری را در داخل آن بنا کنند.
برج رسکت ارتفاعی بالغ بر ۱۸ متر داشته و محیط پایین آن حدوداً ۱۵ متر است. قسمت فوقانی بدنه برج با مقرنس‌کاری زیبا تزیین شده و دو کتیبه آجری به خط پهلوی ساسانی و خط کوفی روی آن قرار دارد. برج رسکت شکلی مدور دارد و دارای سقفی مخروطی است که قطر داخلی آن حدوداً ۵۷ متر است.
لب برج با ردیف‌های مضاعفی از مقرنس‌های آجری با نقوش گچبری زینت داده شده است. در زیر این مقرنس‌ها، کتیبه‌ای به خط کوفی با استفاده از گچبری قرار دارد، اما دو سوم آن از بین رفته است. حروف کتیبه به رنگ سفید بر زمینه آبی ظاهر می‌شوند.

مفاد کتیبه :

«بسم الله الرحمن الرحیم.. قل هو اللّه احد اللّه الصمد لم یلد ولم یولد ولم یکن له کفواً احد. (سورهٔ ۱۱۲)
بسم اللّه الرحمن الرحیم کلّ نفسِ ذائقه الموت … (سوره ۲۱، آیهٔ ۳۶)

بالای در، یک کتیبه دیگر از گچ با آسیب‌های زیاد قابل مشاهده است. این کتیبه شامل چهار سطر است که سه سطر اول و نصف سطر چهارم به خط کوفی ریحان و نیم دیگر از سطر چهارم به خط پهلوی است.
متنی که به خط کوفی نوشته شده، توسط یک خط عمودی به دو بخش تقسیم می‌شود. یکی از این بخش‌ها آیات قرآنی و دیگری مطالب تاریخی را شامل می‌شود. خط عمودی دیگر، نوشته‌های کوفی را از متن پهلوی جدا می‌کند.

مفاد اولین بخش از کتیبه خط کوفی:

لا اله إلاّ اللّه مخلصاً محمّد رسول اللّه صادقا

این جملات نشانه ایمان به اسلام هستند که به آن کلمات “مخلصا” به معنای خلوص قلبی و “صادقا” به معنای صداقت قلبی اضافه شده است. گرچه این دو کلمه در نوشته‌ها کاملاً غیرمعمول هستند، اما هنوز در ایران به هنگام بیان شفاهی شهادتین به منظور تحکیم بیشتر به کار می‌روند.

مفاد بخش تاریخی:

هذه القبّه …

به‌جز این چند کلمه، آثار دیگری بر جای نمانده است که بتوان خواند.

جاذبه های اطراف برج رسکت ساری

• سد سلیمان تنگه
• تالاب روستامولا
• باداب سورت