ریزجزئیات حمام وزیری ساری | آدرس + جاذبه های گردشگری اطراف

شهر ساری، به علاوه از طبیعت بکر و آب و هوای دلپذیر، به عنوان مهدی از نظر فرهنگ و تاریخ ایران شناخته می‌شود. این شهر زیبا به دلیل وجود جاذبه‌های گردشگری فراوان، در گذشته توجه پادشاهان و اشخاص مهمی را به خود جلب کرده است. به همین دلیل بناهای تاریخی بسیاری مانند حمام وزیری در ساری وجود دارند که علاوه بر زیبایی و شکوه، تاریخ ایران را نیز به تصویر می‌کشند. حمام وزیری ساری، به عنوان یکی از بناهای تاریخی مهم، که از دوره حکومت قاجار باقی مانده است، شناخته می‌شود. پادشاهان قاجار علاقه زیادی به شهر ساری داشتند و بنابراین اکثر بناهای باقیمانده از آن دوره در ساری قرار دارند. مهم بودن حمام وزیری آنقدر زیاد است که در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ به شماره ثبت ۶۲۶۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.

معرفی حمام وزیری

در دوران سلطنت قاجار، خانواده عیان وزیری در ساروی سکونت داشتند و عمارت بزرگی به نام “عمارت وزیری” ساختند که حمام وزیری ساری تنها بخشی از آن بود. این حمام با معماری جذاب و استفاده از مصالح بی‌نظیر، یکی از زیباترین بناهای تاریخی ساری به شمار می‌رود. حمام‌ها در گذشته یکی از اهمیت‌بخش‌ترین ساختمان‌های شهر بودند و به تعداد بی‌شمار ساخته می‌شدند. حمام‌ها به دو نوع عمومی و خصوصی تقسیم می‌شدند، و حمام‌های خصوصی از بناهای برجسته و مهم هر منطقه به شمار می‌رفتند. حمام وزیری نیز یک حمام خصوصی بود.این حمام از مصالح خاصی در دوره قاجاریه ساخته شده است و معماری آن شگفت‌زده‌کننده است. همچنین، حمام وزیری دارای پیشینه تاریخی مهمی است و مورد حفظ و ترمیم قرار گرفته.

انواع حمام ها در زمان گذشته :

 عمومی و خصوصی 

حمام وزیری کجاست ؟

احتمالاً بسیاری از ما فقط به خاطر دریای خزر و جنگل‌های گسترده، شهر ساری را می‌شناسیم. اما در واقع این شهر، یک تاریخچه فرهنگی باستانی ایران را در خود جای داده است و حمام وزیری تنها یکی از آثار آن است در گذشته، این شهر زیبا مورد توجه حکومت قاجار بود و خاندان وزیری از جمله خاندان‌های برجسته ساری بود که این امر باعث تبدیل ساری به یکی از شهرهای تاریخی ایران شد. حمام وزیری در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های ساری به نام “آب انبار نو” قرار دارد. این بنا در کنار یک ساختمان تاریخی دیگر به نام “خانه کلبادی” ساخته شده است و تنها راه دسترسی به حمام وزیری از طریق خانه کلبادی است. البته در گذشته راه‌های دیگری برای ورود و بازدید از حمام وزیری وجود داشت که در حال حاضر بسته شده یا تخریب شده‌اند. بنابراین می‌توان گفت که تنها مسیر دستیابی به حمام وزیری از ورودی خانه کلبادی است که در حال حاضر به موزه صنایع دستی ساری تبدیل شده است. مسیر دقیق دسترسی به حمام وزیری به شرح زیر است:
برای دسترسی دقیق‌تر به عمارت کلبادی‌ها و حمام وزیری، آنها در خیابان انقلاب ساری و کوچه آب انبار نو (خیابان ۱۸ دی ساری) واقع شده‌اند. نامگذاری این خیابان به دلیل وجود یک آب انبار بزرگ در نزدیکی آن در گذشته انجام شده است.

آدرس حمام وزیری: شهر ساری، خیابان انقلاب، کوچه آب انبار نو یا خیابان ۱۸ دی ساری

تاریخچه حمام وزیری

حمام وزیری ساری، یکی از مهمترین بناهای دوران قاجار بود که به خانواده وزیری تعلق داشت. این حمام بخشی از عمارت بزرگ وزیری را تشکیل می‌داد. عمارت وزیری پس از سقوط دوره قاجار، آسیب‌های زیادی دید و امروزه تقریباً به نابودی رسیده است. اما حمام وزیری، کمترین آسیب را برداشته و توسط متخصصان میراث فرهنگی کشور بازسازی شده است. در نهایت، حمام وزیری در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۲۶۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. امروزه، اگرچه عمارت وزیری مانند گذشته جلال و شکوه خود را ندارد، اما حمام وزیری که باقی مانده، به تنهایی درخشان است. پس از تغییراتی که در عمارت وزیری صورت گرفت و بسیاری از بخش‌های آن از بین رفتند، حمام وزیری همراه با یکی از آثار مهم دیگر به نام خانه کلبادی، به موزه صنایع ساری واگذار شد.

سرگذشت حمام وزیری:

حمام وزیری که بخشی از عمارت بزرگ وزیری در دوران قاجار بود بعد از بازسازی به موزه صنایع دستی ساری واگذار شد.

مشخصات حمام وزیری

حمام وزیری با متراژ 200 متر مربع، یکی از حمام‌های بزرگ قدیمی است. ویژگی‌های اصلی آن شامل هشتی، سربینه، گرمخانه، راهروها، خزینه آب گرم، خزینه آب سرد، تون و سرویس بهداشتی است. حمام وزیری با نمایی کاملاً از آجر ساخته شده است و داخل آن شامل راهروهای بلند می‌شود. با وجود اینکه بخشی از حمام وزیری فرسوده شده است، اما هنوز هم به بازدیدکنندگان خود زیبایی شگفت‌انگیزی ارائه می‌دهد. پس اگر قصد سفر به شهر زیبای ساری را دارید، حتماً از حمام وزیری بازدید کنید و تجربه‌ای بی‌نظیر را برای خود به ارمغان بیاورید.

قسمت های مختلف حمام وزیری :

هشتی، سربینه، گرمخانه، راهروها، خزینه آب گرم، خزینه آب سرد، تون و سرویس بهداشتی

” کابین های انتطار برای قدم گذاشتن بر حوض سنگی سربینه “

معماری حمام وزیری ساری

معماری استثنایی حمام وزیری، این بنا را به یکی از جاذبه‌های دیدنی برتر ساری تبدیل کرده است. ورودی حمام وزیری شامل یک هشتی است که در انتهای ضلع جنوبی بنا قرار دارد و جدا از بدنه اصلی حمام قرار گرفته است. وقتی از قسمت هشتی وارد حمام می‌شوید، به بخش سربینه وارد می‌شوید که شامل یک حوض سنگی هشت ضلعی در کف آن است. این حوض با داشتن چهار سکوی کاروانسرا و پاشویه‌های زیر هر سکو، جذابیتی سنتی و فریبنده را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد. در گذشته، این سکوها مکانی برای انتظار و نوبت‌داران بودند و پاشویه‌ها برای شست و شوی سطحی پاهای افرادی که به حمام وارد می‌شدند، مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

سقف حمام وزیری

سقف حمام وزیری ساری به شکل گنبدی است و دارای حفره‌های کوچکی است که با یک نمای شیشه‌ای پوشیده شده است. این شیشه‌ها برای ورود نور به حمام استفاده می‌شدند و افراد درون حمام می‌توانستند از طریق آنها فرا رسیدن تاریکی شب را تشخیص دهند. همچنین، این شیشه‌ها برای دیدن آسمان نیز در بنا به کار برده می‌شدند و زیبایی چشمگیر آن را به نمایش می‌گذاشتند. اما حفره‌های موجود در سقف حمام وزیری به قدری کوچک هستند که تنها اجازه عبور نور را دارند و از بیرون نمی‌توان فضای داخل حمام را مشاهده کرد.

علت ایجاد حفره در سقف حمام وزیری :

ورود نور به حمام

گرمخانه حمام وزیری

وقتی از هشتی وارد حمام وزیری می‌شوید، به قسمت سربینه یا سربنیه می‌رسید که در این بخش گرمخانه قرار دارد. گرمخانه حمام وزیری به شکل هشت ضلعی ساخته شده است و مانند سایر حمام‌ها، وظیفه کنترل ورود و خروج هوای گرم و سرد را برعهده دارد. این بخش از حمام ساخته می‌شد تا جلوگیری از ورود هوای سرد به داخل و تأمین گرمای لازم برای حمام‌کنندگان صورت گیرد، زیرا در گذشته برای گرم شدن حمام نیاز به مصرف انرژی زیادی داشت.

کاربرد گرمخانه:

 کنترل ورود و خروج هوای گرم و سرد 

بخش تون در حمام وزیری

حمام وزیری ساری شامل بخش‌های مختلفی است و یکی از این بخش‌ها حمام تون است. حمام تون در حمام وزیری یک اتاق مستطیلی است که سطح آن کمی پایین‌تر از سطح حمام قرار دارد و از یک ورودی جداگانه به داخل و خارج حمام بهره می‌برد. این ورودی از بیرون بنا به داخل می‌رود و در سر دیگر به سرویس بهداشتی منتهی می‌شود. ورودی حمام تون در بخش شرقی بنا قرار دارد و بخش جنوبی آن با نام‌های “خزینه آب سرد” و “خزینه آب گرم” شناخته می‌شود.

گربه رو حمام وزیری

در حمام وزیری، علاوه بر دمای حمام، برای استحمام نیاز به آب گرم هم وجود دارد. به همین دلیل قسمتی به نام “گربه رو” در حمام وجود دارد که از سیستمی مشابه لوله‌کشی امروزی استفاده می‌کند. در زمان قاجار، سیستم لوله‌کشی مدرن وجود نداشت، اما لوله‌های باریکی به نام “گربه رو” در کف حمام قرار می‌گرفتند تا آب را گرم کنند. این گربه روها از طریق سوزاندن چوب و زغال گرما را تولید کرده و آب سرد را به آب گرم تبدیل می‌کردند. گربه روها نه تنها آب گرم برای استحمام را فراهم می‌کردند، بلکه مانند یک موتور خانه فضای حمام را نیز گرم می‌کردند. همچنین، از این بخش برای ضدعفونی و شستن دیوارها با آب داغ نیز استفاده می‌شد.

طرز کار گربه رو در حمام وزیری :

گربه روها از طریق سوزاندن چوب و زغال گرما را تولید کرده و آب سرد را به آب گرم تبدیل می‌کردند

جاذبه های گردشگری اطراف حمام وزیری ساری

• مجموعه تاریخی فرح آباد ساری
• مسجد جامع ساری
• عمارت فاضلی ساری
• عمارت کلبادی
• آبندان
• باداب سورت